RAID واقعاً امنیت نیست! ۵ حقیقت تلخ که معمولاً نادیده می‌گیرید

مقدمه

RAID یا Redundant Array of Independent Disks یکی از رایج‌ترین فناوری‌ها در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی سازمانی است. بسیاری از مدیران و کارشناسان IT تصور می‌کنند استفاده از RAID به معنای داشتن امنیت کامل برای داده‌هاست. این برداشت، گرچه رایج است، اما واقعیت دیگری را پنهان می‌کند: RAID تنها بخشی از معادله حفاظت داده است و جایگزین راهکارهای امنیتی یا پشتیبان‌گیری نمی‌شود.

در این مقاله، قصد داریم پنج حقیقت کلیدی که اغلب نادیده گرفته می‌شوند را با شما به اشتراک بگذاریم تا بتوانید دید دقیق‌تری نسبت به نقش RAID در امنیت سازمان خود داشته باشید.

RAID چیست و چرا سازمان‌ها از آن استفاده می‌کنند؟

RAID ترکیبی از چند دیسک سخت یا SSD به صورت یک آرایه است که می‌تواند مزایایی همچون افزایش کارایی، افزایش دسترس‌پذیری، و کاهش زمان توقف سرویس را در صورت خرابی یک دیسک فراهم کند.

• RAID 0: توزیع داده بین دیسک‌ها برای کارایی بیشتر، بدون افزونگی (Fault Tolerance).
• RAID 1: نگهداری نسخه یکسان داده بر روی دو یا چند دیسک (Mirroring).
• RAID 5: ترکیب توزیع داده و Parity برای افزونگی و کارایی.
• RAID 10: ترکیبی از Mirroring و Striping برای دستیابی به کارایی بالا و افزونگی.

مزایای اصلی RAID عبارت‌اند از:

• بهبود سرعت خواندن و نوشتن داده
• ادامه کار سیستم با وجود خرابی یک دیسک، در برخی سطوح RAID

اما همین مزایا گاهی باعث می‌شود مدیران IT آن را برابر با «امنیت داده» بدانند، که برداشت نادرستی است.

حقیقت اول – RAID جایگزین پشتیبان‌گیری (Backup) نیست

RAID می‌تواند خطر از دست رفتن داده‌ها را در اثر خرابی یک دیسک کاهش دهد، اما اگر فایل‌های شما به‌طور تصادفی حذف شوند یا نرم‌افزار دچار اختلال شود، هیچ آرایه RAID قادر به بازگرداندن آن‌ها نیست.

• حذف سهوی فایل‌های مهم توسط کاربر یا مدیر سیستم
• خرابی پایگاه داده به دلیل خطای نرم‌افزاری
• آلودگی یک فایل به بدافزار یا ویروس

در تمام این موارد، RAID فقط نسخه خراب یا حذف‌شده را روی تمام دیسک‌ها نگهداری می‌کند. راهکار: استفاده از یک استراتژی پشتیبان‌گیری مستقل، ترجیحاً با نسخه‌های چندگانه و ذخیره‌سازی خارج از محل.

حقیقت دوم – RAID در برابر آسیب فیزیکی کل سرور بی‌دفاع است

دیسک‌های موجود در آرایه RAID معمولاً در یک محفظه یا رک مشترک قرار دارند. این یعنی هر حادثه فیزیکی که آن محیط را تحت‌تاثیر قرار دهد، همه دیسک‌ها را همزمان نابود می‌کند.

• آتش‌سوزی که باعث ذوب شدن کل سرور می‌شود
• سیل یا نشتی آب در دیتاسنتر
• نوسان برق شدید که به کنترلر RAID آسیب بزند

راهکار: پیاده‌سازی Offsite Backup یا پشتیبان‌گیری خارج از محل، به‌گونه‌ای که حتی درصورت از بین رفتن زیرساخت فیزیکی، داده‌ها قابل بازیابی باشند.

حقیقت سوم – RAID امنیت سایبری ایجاد نمی‌کند

RAID نه فایروال است، نه آنتی‌ویروس، و نه سیستم تشخیص نفوذ. هدف RAID تضمین دسترس‌پذیری داده‌ها در برابر خرابی سخت‌افزاری است، نه محافظت در برابر تهدیدات سایبری.

• حملات هکری که داده‌ها را سرقت یا تخریب می‌کنند
• باج‌افزار که فایل‌ها را رمزنگاری کرده و برای بازگشایی آن‌ها درخواست پول می‌کند
• نفوذ داخلی توسط کاربر یا کارمند متخلف

برای حفاظت واقعی اطلاعات، لازم است راهکارهایی همچون فایروال قدرتمند، سیستم شناسایی/جلوگیری از نفوذ (IDS/IPS)، آنتی‌ویروس سازمانی، و آموزش کارکنان در کنار RAID اجرا شوند.

حقیقت چهارم – RAID نیازمند نگهداری و مانیتورینگ مداوم است

خرابی‌های مخفی یا Silent Errors می‌توانند به مرور داده‌ها را خراب کنند بدون اینکه هشدار جدی داده شود. اگر سیستم RAID بدون مانیتورینگ منظم رها شود، ممکن است خرابی‌های کوچک به فاجعه تبدیل شوند.

• بررسی دوره‌ای وضعیت سلامت دیسک‌ها
• تحلیل لاگ‌های سیستم RAID و کنترلر
• واکنش سریع به هشدارها برای تعویض دیسک خراب

سازمان‌ها باید تیم IT مجهز و آموزش‌دیده‌ای داشته باشند تا بتواند آرایه‌های RAID را به شکل فعال مدیریت کند.

حقیقت پنجم – RAID هزینه و پیچیدگی مدیریت را افزایش می‌دهد

استفاده از RAID تنها یک موضوع فنی نیست، بلکه روی بودجه و برنامه‌ریزی سازمان نیز تاثیر می‌گذارد.

• نیاز به خرید کنترلرهای RAID باکیفیت
• لزوم استفاده از دیسک‌های هم‌گونه و گاه گران‌قیمت
• زمان و تخصص لازم برای پیکربندی، نگهداری، و ارتقا

ارتقا یا مهاجرت آرایه RAID به ساختار جدید می‌تواند عملیات پیچیده و زمان‌بری باشد. مقایسه با راهکارهای ذخیره‌سازی دیگر، مثل ذخیره‌سازی ابری یا SAN، گاهی نشان می‌دهد ترکیب RAID با پشتیبان‌گیری ابری هزینه‌های کلی را بهتر مدیریت می‌کند.

نتیجه‌گیری

RAID ابزاری قدرتمند برای افزایش کارایی و دسترس‌پذیری زیرساخت ذخیره‌سازی است، اما جایگزین امنیت داده یا پشتیبان‌گیری مستقل نیست. هریک از پنج حقیقت مطرح‌شده در این مقاله نشان می‌دهد که نباید تنها به RAID برای حفاظت اطلاعات سازمان اتکا کرد.

توصیه عملی:

• پیاده‌سازی بکاپ چندلایه و ذخیره‌سازی خارج از محل
• اجرای راهکارهای امنیت سایبری جامع
• مانیتورینگ فعال زیرساخت RAID و نگهداری پیشگیرانه
• ارزیابی هزینه‌ها و برنامه‌ریزی برای مدیریت پیچیدگی

اکنون زمان آن است که سیاست‌های حفاظت از داده سازمان خود را بازبینی و تقویت کنید.

سوالات متداول

• آیا برای هر سرور RAID ضروری است؟
  بسته به نیاز به دسترس‌پذیری و عملکرد، ممکن است RAID توصیه شود، اما برای امنیت کامل داده کافی نیست.
• تفاوت RAID و Backup چیست؟
  RAID برای افزونگی و عملکرد است، اما Backup نسخه‌های مستقل و تاریخی از داده‌ها ایجاد می‌کند.
• چه نوع RAID برای دیتابیس سازمان مناسب است؟
  اغلب RAID 10 به دلیل ترکیب کارایی و افزونگی برای دیتابیس‌ها مناسب است، ولی هزینه بالاتری دارد.
• آیا RAID از حملات باج‌افزار محافظت می‌کند؟
  خیر، RAID تنها نسخه رمزگذاری‌شده باج‌افزار را روی تمام دیسک‌ها ذخیره می‌کند؛ نیاز به راهکارهای امنیتی مکمل دارید.